zaterdag 26 december 2009

Hereniging Antroposofie en Theosofie

 
Een Historische Gebeurtenis !

Medio oktober 2009 vond er een bijzondere bijeenkomst plaats in het internationaal Theosofisch Centrum te Naarden.
Wetenschappers uit verschillende geestelijke stromingen ontmoetten elkaar om te onderzoeken of een nieuw op te richten wetenschappelijk instituut voor spiritualiteit op enig draagvlak kan rekenen.
Initiatiefnemer was de Stichting Proklos die in 2008 met de conferentie ‘Omnipresent Mind’ het 50 jarig bestaan vierde van haar leerstoel ‘Metafysica in de geest van de theosofie’ aan de Universiteit Leiden. De leerstoel wordt bekleedt door prof. dr. H.Gerding die ook directeur is van het instituut voor parapsychologie te Utrecht ooit opgericht door Prof. Tenhaeff.
De feestelijkheden werden afgesloten met een bijeenkomst waarin zo’n dertig bij het werkveld van de leerstoel betrokkenen, vergaderden over de toekomst.
Daar is het voornemen ontstaan om een nieuw instituut op te richten dat een bredere wetenschappelijke status kan hebben.
Op de bijeenkomst waren zo’n 60 personen aanwezig, allen genodigden en veelal werkzaam in het hoger of wetenschappelijk onderwijs. Onder hen voornamelijk theosofen, antroposofen, parapsychologen, transpersoonlijke en geesteswetenschappers. Nooit eerder waren in Nederland zoveel spiritueel geïnteresseerde en wetenschappelijk geschoolde mensen bij elkaar.
Uit antroposofische kring waren aanwezig: Ignaz Andersson van de Iona–stichting, Hendrik Boswinkel, directeur van de Hogeschool voor Geesteswetenschappen en Jan Diek van Mansveld van het Lievegoed fonds.

Het doel van de bijeenkomst was om te komen tot de oprichting van een nieuw instituut, met als voorlopige naam: Institute for the Scientific Investigation of Spirituality (research, education, therapy), afgekort ISIS.
De afkorting zou al tot misverstanden kunnen leiden omdat er al een protonenversneller, een popband en een International Species Information System bestaan die dezelfde naam of afkorting gebruiken.
De Stichting Proklos wil komen tot het operationeel maken van dit instituut (organisatiestructuur, financiële armslag) waarbij zij de volgende
punten zien als onderdeel van de gezamenlijk vast te stellen doelstelling:
- Het vormen van een brug tussen wetenschap en spiritualiteit
- Het bieden van een platform (zowel virtueel als fysiek) voor spiritueel geïnteresseerden.
- Niet gebonden aan religie, of welke maatschappelijke organisatie dan ook
- Het verrichten van gezamenlijk wetenschappelijk onderzoek.
- Het streven naar een plek in het wetenschappelijk onderwijs.
- Het bieden van een ‘marktplaats’ voor (1) informatie- en hulpvragen m.b.t. spiritualiteit en voor (2) onderzoeksprojecten.

Zou dit een historische gebeurtenis worden ? Slaan theosofen en antroposofen de handen weer ineen ? Bijna 100 jaar geleden ontstonden deze twee geestelijke stromingen nadat Rudolf Steiner zich afsplitste van de theosofische vereniging en de antroposofie oprichtte. Steiner was het oneens met de leiding van de theosofen, die Krishnamurti als wedergeboorte van Christus beschouwden.

Een deel van de genodigden had vooraf aangegeven dat ze wel een korte opmaat wilde geven, in de vorm van een drie minutenpresentatie. Daarin gaven ze aan wat het belang van een nieuw gezamenlijk instituut zou kunnen zijn, hoe het zou moeten heten of waar het zich mee bezig moest houden. Al snel bleek echter een grote mate van spraakverwarring of nog erger een wereld van verschil in denken en visie!
De theosofische vereniging blijkt toch voornamelijk een club van senioren te zijn en dat is ook al meteen duidelijk als je de bibliotheek in de Besant hal bezoekt. Daar staan alleen stoffige boeken van decennia geleden en nog een kaartenbakje als administratiesysteem. De tijd is hier blijven stilstaan en van een nieuwe generatie theosofen is in Nederland kennelijk geen spoor te bekennen. Dat is in de antroposofische kring wel anders. Dankzij de verschillende werkgebieden zoals onderwijs, landbouw, sociale impuls, gezondheid- en gehandicaptenzorg is de ontwikkeling van kennis en inzicht doorgegaan en ook overgedragen naar nieuwe generaties. Via de Lievegoed Stichting wordt ook een leerstoel bekostigd en op de Hogeschool Helicon (pedagogische academie) wordt ook een bachelor- en mastersprogramma (master of liberal arts)aangeboden.

Aan het einde van de middag was mij wel duidelijk geworden dat het hoge gehalte aan academische eruditie zeker geen pré is voor het starten een nieuw gemeenschappelijk initiatief.
Toch is de nieuw gevormde initiatiefgroep ervan overtuigd dat dit instituut in het voorjaar van 2010 zal worden opgericht tijdens de conferentie ‘Omnipresent Mind 2010’ op 12 juni 2010. Veel succes, maar ik denk dat er nog een lange weg te gaan is.
 
 

vrijdag 25 december 2009

2010: een hoopvol jaar !

Lezing Prof. Cees Zwart in Eindhoven


Medio december 2009 hield prof. Cees Zwart een lezing in het Novalis college te Eindhoven met als thema Nieuwe Gemeenschapsvorming. Zwart was daar op uitnodiging van de Eindhovense afdeling van de Antroposofische vereniging. In het licht van de verwachtingsvolle Kersttijd begon Zwart met de grote spirituele betekenis van de geboorte van Jezus, die na de doop in de Jordaan op 30 jarige leeftijd de Christus Jezus werd genoemd.
Jezus was de eerste persoon die het Christusbewustzijn naar de aarde heeft gebracht. Dat was niet alleen een historische gebeurtenis, maar daarmee heeft hij ook de weg vrijgemaakt voor ieder mens om dit Christusbewustzijn op de aarde tot uitdrukking te brengen indien wij ons hart daarvoor open stellen. Zoals we weten heeft Jezus, de Christus 3 jaar rondgetrokken en vele beproevingen doorstaan, maar ook wonderen verricht. Hij is aan het kruis gestorven op 33 jarige leeftijd. Zijn uitdrukking van de onvoorwaardelijke Godsliefde is een voorbeeld voor alle mensen: Christen of niet.
In de antroposofie is ook de 7 jaarscyclus heel belangrijk in verband met de levensfasen van de mens. Na drie keer zeven jaar is de mens volwassen (voor de wet). Rondom het 7e jaar is er de tandenwisseling (geboorte etherlichaam) en rond het 14e jaar vindt de geslachtsrijpheid plaats (geboorte astraal lichaam).

Zwart rekent voor dat als je van het jaartal 2010 het getal 21 aftrekt je dan uitkomt bij het getal 1989. Het jaar met de val van de Berlijnse Muur, maar ook als symbool van die Wende, de Ommekeer! Die gebeurtenis heeft ook de weg vrijgemaakt voor een groot aantal Oost Europese en een aantal Sovjet Unie Deelstaten om zich los te maken van het onvrije Communisme. In 1990 en 1991 verloor De Sovjet Unie bijna 1/3 van haar grondgebied, nadat een vijftiental deelrepublieken de onafhankelijkheid uitriepen: Armenië (aug.1990), Azerbeidzjan (okt.1991), Wit-Rusland (aug.1991), Estland 1991, Georgië (1991), Kazachstan (1991), Kirgizië (1991), Letland (1991), Litouwen (1991), Moldavië( 1991), Tadzjikistan(1191) , Turkmenistan(1991), Oekraïne (1991), Oezbekistan(1991).
Een enorme impact had dit alles op de landen en bevolkingen. Oekraïne is wat oppervlakte betreft groter dan enig ander Europees land en dat geldt zeker ook voor Kazachstand en Turkmenistan.
     
Reken je nog 21 jaar verder terug dan kom uit bij 1968. Het jaar van de Parijse studenten protesten en ook in Berlijn en later in Amsterdam de kop opstaken. Jonge volwassenen wilden hun ideeën in de wereld brengen van liefde en verdraagzaamheid van "Peace,No War", van Flower Power, van Provo en Kabouterbeweging. Een gemeenschappelijk protest tegen de oorlog Vietnam, Kernenergie en Kruisraketten volgden. Een emancipatiegolf volgde in de cultuur, kunst en op de universiteiten. Later werd die periode ook wel genoemd “De verbeelding aan de macht”.
Nog 21 jaar verder terug kom je uit bij 1947. Het jaar kort na de oprichting van de Verenigde Naties (1945) en net voor de vaststelling van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948), een unieke gebeurtenis in de geschiedenis.
Zwart wil op die manier duidelijk maken dat er sommige bijzondere momenten in de geschiedenis zijn waarop zeer onverwachte en positieve stappen of zelfs sprongen vooruit gemaakt kunnen worden, als de mensheid maar samen wil en moed toont.
Hopelijk zal 2010 zo’n jaar worden waarin de mensheid een grote stap zal zetten in de vele crises waarin wij momenteel verkeren: klimaatcrisis, milieucrisis, economische en financiële crisis, voedsel en armoedecrisis, gezondheidscrisis, zelfs wereldcrisis.
Maar iedere crises biedt tegelijkertijd ook een kans om iets nieuws en betekenisvols te realiseren !
In het decembernummer van het tijdschrift ODE stond ook een interview met Cees Zwart, getiteld "Het licht van Zwart". Daarin beschrijft hij ook het licht als hoop voor de toekomst maar ook de tegenkrachten, met als voorbeeld Obama. Deze tegenmachten zijn niet het ultieme kwaad maar juist ontwikkelingshelpers. De tegenkrachten of geesten der verwarring moeten met bewustzijnskracht tegemoet getreden worden. Dat is de enige weg en ook een weg van beproevingen.

 
Prof. C. Zwart heeft in mijn leven een belangrijke rol gespeeld. Zo heb ik hem 25 jaar geleden persoonlijk opgezocht in Villa Reehorst te Driebergen om te praten over een mogelijke functie bij het Organisatie adviesbureau NPI (Nederlands Pedagogisch Instituut dat later Instituut voor Organisatie ontwikkeling werd genoemd). Zelf was ik bijna afgestudeerd aan de Technische Universiteit te Eindhoven, studierichting Technische Bedrijfskunde en was ik betrokken bij de oprichting van een (derde) vrije basisschool in Eindhoven waar ik later ook bestuursfuncties heb vervuld.
In dat gesprek werd duidelijk dat er voor mij geen mogelijkheden waren bij het NPI . Daarom ben ik verder gaan zoeken en werd ik wel opgenomen in een andere antroposofische adviesgroep namelijk Commentor (met o.a. Nico Francken, Max Rutgers en Mouringh Boeke). Dat was voor mij een grote leerschool en de eerste grondige kennismaking met de Sociale Driegeleding. M.Boeke heeft aan de wieg gestaan van een driegeledingsopleiding samen met Dieter Brüll en John Hogervorst.
Helaas is Commentor als adviesgroep maar een paar jaar actief geweest en ontbrak het aan een sterke onderlinge verbondenheid.
Toen ik later docent werd bij de Faculteit Bedrijfskunde van de Erasmus Universiteit, ben ik zijn naam weer tegengekomen omdat hij daar buitengewoon Hoogleraar was en ook een cursus Sociale Driegeleding gaf.
Dat heeft mij geïnspireerd om ook een capita selecta te verzorgen over Sociale Driegeleding.
Na bijna 7 jaar EUR toch een overstap gemaakt naar de Hogeschool Fontys in Eindhoven bij de studierichting Technische Bedrijfskunde waar ik inmiddels 19 jaar werkzaam ben. Daar heb ik vakken ontwikkeld en gegeven op het gebied van HRM, Organisatiecultuur, Internationale Cultuurverschillen, Ethiek en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.

Ongeveer 10 jaar lang is Zwart’s boekje “Op weg naar een nieuwe cultuur van de arbeid “ door mij als verplichte literatuur voorgeschreven. Het was een prima opmaat voor zoiets als maatschappijcultuur of maatschappijfilosofie met betrekking tot het fenomeen arbeid.
Dat vond ik belangrijke bagage voor bijna afgestudeerde Technisch Bedrijfskundigen.
Met veel plezier en inspiratie heb ik het boekje vele malen gelezen en er les over gegeven. Sommige zinnen klinken nog bijna als betekenisvolle poëzie in mijn hoofd.
Eigenlijk kan ik wel zeggen dat Zwart voor mij een belangrijke inspirator is geweest. In 2006 heb ik na ruim 20 jarige bezinning op Sociale Driegeleding ook een eigen boekje “Trias Politica Ethica” geschreven dat is uitgegeven bij Nearchus te Assen.

Update 2019
Terugkijkend op 2010 kun je inderdaad constateren dat de vierde 21-jaar golf van emancipatie- bewegingen veel heeft losgemaakt en in een aantal Noord-Afrikaanse landen voor belangrijke veranderingen heeft gezorgd. Onder de noemer Arabische- of Noord-Afrikaanse Lente zijn er door grootschalige protesten en massademonstraties heel regimewisselingen geweest.
- In Tunesië begonnen de onrusten op 18 december 2010 en al op 14 januari 2011 was de regering omvergeworpen. De autoritaire en bijna dictatoriale Ben Aflik en de minister-president Ghannouchi moesten het veld ruimen, maar ook de staatspolitie werd opgedoekt, net als de voormalige regeringspartij RCD. Politieke gevangen werden vrijgelaten en er kwamen verkiezingen voor een grondwetgevende vergadering (okt. 2011).  Een  ingrijpende verandering ten goede voor de bevolking en emancipatie of vrijmaking van de onderdrukkende macht.
- In Algerije  begonnen de protesten eind december 2010 en eindigde in januari 2012. Ze hebben ervoor gezorgd dat er een einde kwam aan de al 19-jaar durende noodtoestand die regering en leger verregaande bevoegdheden gaf. Daarnaast werden er ook politieke concessies gegeven door president Bouteflika.
- In Egypte begonnen de onrusten op 25 januari 2011 en dat  leidde tot twee regeringen die omver geworpen werden. De eerste in februari 2011 en de tweede in juli 2013. President Mubarak moest aftreden , net als de minister-presidenten Nazif en Shafik en later volgde een berechting. De Staatsveiligheid- en Onderzoeksdienst werden opgeheven en ontbonden. De voormalige regeringspartij NDP werd opgedoekt. 
- In Jemen waren er protesten vanaf 27 januari 2011 en die gingen lange tijd door. In die periode werden ook twee regeringen omvergeworpen. De eerste in februari 2012 en de tweede in januari 2015 President Saleh droeg eind november 2011 de macht over aan de vice-president.
- In Libië begonnen de onrusten in februari 2011 en op 23 augustus was de regering omvergeworpen. President Al-Quadhafi moest het veld ruimen en is later ook omgekomen door ingrijpen van Navo-troepen en omringende landen onder VN-mandaat.
- In Marokko starten de onlusten op 20 februari 2011 en duurden tot maart-april 2012 . Er kwam een referendum over constitutionele hervormingen en koning Mohammed VI beloofde allerlei concessies zoals het respecteren van de burgerrechten en het aanpakken van de corruptie.
- In Syrië begonnen de gewelddadige demonstraties op 15 maart 2011 en zijn ontaard in een al bijna 9 jaar durende burgeroorlog waar verschillende coalities elkaar bestrijden  met steun van westerse landen zoals de Turkse Koerden en anderzijds Rusland, de VS en Frankrijk. Het heeft geleid tot een totale ontwrichting van het land en miljoenen vluchtelingen. De zittende president is echter niet verdreven. 
Daarnaast moet je ook niet de wereldwijde protesten vergeten na de banken- financiële en economische crises vanaf 2008. Denk aan de Occupy-beweging die startte vanaf sept. 2011 en de daaraan voorafgaande Spaanse protestbeweging Indignados (vanaf 15 mei 2011).