zondag 6 maart 2016

Maya-tentoonstelling in Assen

 
Vanaf Maart is in het Drents museum in Assen een uitgebreide en indrukwekkende verzameling Maya kunst- en gebruiksvoorwerpen bijeen gebracht uit verschillende musea,  waaronder die van Guatemala.
 
Er  wordt een uitgebreide beschrijving gegeven van hun leefomstandigheden en op basis van de ontcijferde hiërogliefen weten we ook al veel van hun belangrijkste feestelijkheden.
Alleen de Maya's en dus niet de Azteken of Inca's hadden een schrift op basis van beeldtekens. Het ging om meer dan 800 tekens die in verschillende combinaties werden gebruikt. Deze zijn echter dermate ingewikkeld dat we pas sinds kort en dankzij een Russische onderzoeker Juri Knozorov (1922-1999) een groot deel begrijpen. Het beeldschrift bevat namelijk ook tekens voor lettergrepen. De eerste poging is al ondernomen door een Spaanse franciscaan Diego de Landa, die tijdens de tochten van de Spaanse veroveraars vanaf 1500 in Midden-Amerika, als bisschop van Yutacan, het Mayavolk heeft bestudeerd en veel heeft opgetekend. Daarna echter heeft hij ook in 1562 opdracht gegeven veel manuscripten te verbranden. Slechts enkele op boomschors beschilderde, gevouwen boeken, codex genaamd, zijn bewaard gebleven in de grote musea. Dresden, Parijs, Madrid en Leiden hebben een dergelijk zeer zeldzaam exemplaar.
 
De mais speelde een belangrijke rol in het leven van de Maya's, niet alleen omdat het zo voedingsrijk was maar ook symbolisch. Je oogstte de maiskolven en at het op behalve enkele korreltjes die je weer kon zaaien. Een mooie gesloten eeuwigdurende cyclus, tenminste als de aarde niet uitgeput raakt. De Maya's hebben daarom ook een Maisgod en volgens hun scheppingsverhaal is de mens gemaakt van mais.
Het leefgebied van de Maya's vind je afgebeeld op onderstaand overzicht.    
    Vooral het in Mexicaanse deel, het schiereiland Yukatan, zijn nog veel piramides van de Maya's in de dichtbegroeide regenwouden te vinden. Hun bloeiperiode was van 400 voor Chr. tot 1000 na Christus. Het was tot voor kort nog onduidelijk waarom de Maya'-steden in vrij korte tijd van na 800 na Chr. verlaten zijn, totdat onderzoekers in de 19e eeuw zoals de Duitse wetenschapper Von Humboldt ze weer ontdekten. Deze Duitse onderzoeker had de in Dresden aanwezige Maya-codex uitgebreid bestudeerd en de ingewikkelde tabellen met toekomstige Venus-, zons- en maanverduisteringen ontcijferd. Hij heeft ook een ontdekkingsreis ondernomen naar Midden- Amerika.
Men vermoedt dat door een tekort aan water of voedsel, de steden in verval raakten, waardoor de bevolking zich weer verspreidde over andere gebieden maar dan in kleine groepen. Volgens de huidige inzichten zijn de Maya's nog steeds in deze gebieden te vinden. Ze spreken ook nu nog zelfs Maya-taal . Als je hun kleurrijke motieven, felle kleuren en uitdossingen ziet realiseer je je dat deze ook terug te vinden zijn in de afgebeelde motieven op aardewerk, muurschilderingen en stèles (gegraveerde stenen grafzerken of gedenkplaten) van de Maya's.  
Piramide in Regenwoud bij Tikal?
    De Maya's kenden in hun hoogtijdagen geen goud of metaal. Jade was voor hun het meest kostbaar en ze waren meesters in het bewerken van vuursteen. 
 
 Belangrijk persoon vanwege grote oorringen en hoge hoed
 
Stenen plaat met Maya-hiëroglyfen
 
Uitleg van een beeldmerk.
 
Muurtekening die in ondergrondse rotsen zijn gevonden
 
Een krijger of opperhoofd  in vol ornaat.
 
Groot stenen beeld van liggende krijger

Uit kleine stukjes jade gemaakte gesp of broche. 

Het uit 800 tekens bestaande hiërogliefenschrift kon onmogelijk een alfabet zijn. Een beeldschrift van alleen woorden en begrippen kon ook niet omdat geen enkele taal aan zoveel woorden genoeg heeft. Zo kwam men uit op een combinatie van woord- en lettergreeptekens. Momenteel zijn 300 tekens ontcijferd en van een vergelijkbaar aantal heeft men een vermoeden wat het betekent. Daarmee kan men ongeveer driekwart "vertalen" als het gaat om de teksten.
 
Toch blijft het een groot raadsel waarom men juist gekozen heeft voor plekken middenin het (dichtbegroeide) oerwoud waar nauwelijks water aanwezig was. Plekken dicht aan zee of bij rivieren  zou veel logischer zijn geweest. Even raadselachtig is de enorme astronomische kennis die de Maya's (of hun leiders) hadden . Ze kenden een jaarcyclus, tun genaamd van 360+5 dagen (net als ons zonnejaar) en daarnaast nog zes grotere cycli of rituele kalenders oplopend tot de meest extreme van 63.081.429 jaar, alautun genaamd. De grootste cyclus is de hablatun van 1,26 miljard jaar!! 
Hoezo primitieve oerwoudvolken? 
Een belangrijke cyclus is ook de pictun van in totaal 7.885 jaar. Volgens het Maya-geloof zal de wereld na een dergelijke cyclus vernietigd en weer opnieuw gecreëerd worden. De huidige cyclus zou duren tot 12 oktober 4.772 (volgens gregoriaanse kalender). We hebben dus nog een kleine 3 duizend jaar voor de boeg. Een tijdlang werd ook gedacht dat 21 december 2012 een "eindtijd" zou zijn. Op deze datum zou de 13e Baktun (144.000 dagen of 394,4 jaar) eindigen en de 14e Baktun beginnen. Dertien is inderdaad een belangrijk getal bij de Maya's want zo hadden ze ook 13 sterrebeelden. Het is nooit als eindtijd zo benoemd door de Maya's maar wel als omslagpunt naar een nieuwe cyclus. Data in de verre toekomst, zoals 21 oktober van het jaar 4772,  komen namelijk ook voor.  
 
Als een mensenleven in die tijd misschien 50 jaar duurde, wat heeft het dan voor zin om in gigantische cycli van duizenden ja zelfs miljoenen jaren te denken? Waren deze mensen alleen graag bezig met rekenen?? Wat voor nut of zin had het om een Venusverduistering te weten? Toch werd dat nauwlettend bijgehouden. Zouden de plaatsen in het oerwoud juist "gekozen" zijn omdat men daar de beste astronomische waarnemingen kon doen?  Waren de piramides bedoeld voor astronomische waarnemingen zoals men ook van enkele Egyptische piramides denkt?  Von Däniken zoekt ook in die richting naar antwoorden. Om deze piramides te kunnen bouwen (en er zijn er vele !) had je heel veel mensen nodig om dergelijk complexe enorme bouwwerken te realiseren.  Een mogelijke verklaring voor deze raadsels is waarschijnlijk gevonden door een 15 jarige jongen uit Québec.
William Gadoury met een Mayaboek
 
 Deze William Gadoury heeft met behulp van satellietbeelden en astronomische kennis van de Maya's zelf (uit de Madrid Codex) een aantal mysteries ontrafeld. De posities van in totaal 117 Mayasteden zouden overeenkomen met de posities van 147 sterren van 22 Maya-sterrebeelden. Bij het testen van zijn hypothese ontdekte William ook dat een belangrijke ster nog "ontbrak". Na enig zoeken heeft hij zo een nog onbekende Mayastad ontdekt, die hij Káak Chi of Vuurmond noemde en waar een piramide van 86 meter hoog gevonden is (samen met nog 30 andere bouwwerken).  http://www.ninefornews.nl/tiener-ontdekt-dat-de-locaties-van-meer-dan-100-mayasteden-verband-houden-met-sterrenbeelden/
Schiereiland Yukatan met Mayasteden en nieuw ontdekte stad Vuurmond.
In de zomer van 2016 werd bekend dat in de oude Mayastad Xunantunich in Belize een graftombe is gevonden met schatten, hiërogliefen en een lichaam. De tombe was 4,5 meter lang en 2,4 meter breed. Er zijn verwijzingen naar een slangendynastie van 1300 jaar geleden. Men vermoedt dat de stad rond 750 na Christus is verlaten.  Archeologen zijn al sinds 1890 aan het werk in de oude Maya stad.  
 
De tentoonstelling is zeer de moeite waard vooral door de vele voorwerpen en de uitgebreide uitleg. Een nadeel was wel de grote opkomst van het publiek waardoor het een beetje dringen was op sommige plaatsen tussen de schotten en vitrines. Een ander nadeel(voor de ouderen) was dat de tekstkaartjes met uitleg bij de voorwerpen klein gedrukt en erg laag geplaatst waren. Eerder op kindhoogte. Daarnaast moest je vaak door de knieën om de beeldjes te kunnen fotograferen. Verder alleen maar lof over de filmpjes en de grote foto achtergronden van het regenwoud met grote teksten. 
Links op de afbeelding een dwerg die kennelijk in hoog aanzien stonden
 
medicijnman
 

Erich von Däniken heeft ook geschreven over de Maya's. Zie de weblink:
 

In 2018 ontdekte men in de jungle van Guatemala een enorme Mayastad met wel duizenden bouwwerken. Er zullen decennia nodig zijn om dit allemaal uit te graven. 
 

 
 


Een andere bijzondere plek is een ontdekte Maya-stad en ruïnes in Calakmul. Daar zijn in de graven bijzondere vondsten gedaan die wijzen op contacten tussen de Maya's en Buitenaardsen.
In 2012 zou er een documentaire verschijnen die dit allemaal zou uitleggen onder regie van Juan Carlos Rulfo en producer Raul Julia-Levy en met ondersteuning van de Mexicaanse overheid.. Helaas is dat er niet van gekomen.   
Wel hebben we andere beschtijvingen zoals: 


 
 
    
 

Geen opmerkingen: